My personal story

R: Tato uważał, że sport jest najlepszą rzeczą, a jednak energię trzeba jakoś przytemperować. Więc bardzo wcześnie zaczęłam... Robiłam wszystko, co można. Jeździłam figurowo na lodzie. Do tej pory namiętnie jeżdżę na nartach. Właśnie wróciłam, byłam w Alpach, byłam na lodowcach.

I: No właśnie widzę, że Pani taka opalona.

R: No byłam, ale już dwa tygodnie temu wróciłam. Zawodniczo pływałam. Pływałam 13 lat zawodniczo. Z tego pływałam w reprezentacji Polski. Pływałam w ścisłej kadrze. No takie tam różne dyrdymały. Jeszcze jakimś kretyńskim stylem pod tytułem motylek. Co jeszcze? No wszystko, skakałam wzwyż, grałam w kosza, grałam w siatkówkę, ale w siatkówkę beznadziejnie. No robiłam wszystko. W między czasie musiałam się zajmować domem i to domem musiałam się zajmować w sposób bardzo poważny i bardzo odpowiedzialny, po babsku.

I: A co to znaczy po babsku?

R: Bo wszystko do mnie należało w domu. Po prostu wszystko.

I: Ale to już w Pani domu, nie u rodziców?

R: Nie, w rodzinnym domu.

I: A, w rodzinnym domu.

R: W rodzinnym domu. Dlatego, że moja mama bardzo wcześnie zmarła. Mama rok czasu umierała w domu na raka, więc to było koszmarne. A w 1939 r., w trzecim dniu wojny, 3 września, ojciec stracił nogę. Jechał do pułku i był o kulach. O kuli i o lasce. Ale do końca życia pracował i on utrzymywał dom potem, po wojnie. Mama zmarła w 1954 r., więc to bardzo dawno. Miałam dwie młodsze siostry. Ojca bez nogi, który pracował, mój sport, szkoła. Dobrze się uczyłam, o dziwo. Nie wiadomo kiedy. I musiałam pamiętać o wszystkim. Duże mieszkanie... Acha i była bardzo duża bieda. Po wojnie była straszna bieda, dlatego, że absolutnie wszystko, co mieliśmy zginęło w czasie wojny i tylko to, co tata zarobił. Więc wstać rano, pomyśleć, że jedna nie ma... jej sandałki... czy się zerwał pasek, muszę przyszyć. Drugiej trzeba kołnierzyk wymienić. Ojcu naszykować kanapki, zrobić mu śniadanie. Sama sobie też. I do szkoły i pranie. Ja pamiętam pranie to był jeden koszmar, pranie. Cztery piętra, węgiel na górę, bo do pralni, bo takie bloki przedwojenne. Zresztą piękne mieszkanie, duże mieszkanie. Mieszkanie musiało być wysprzątane. Jak ja to robiłam, to ja po prostu nie wiem. Ale robiłam.

I: A myśli Pani, że to wynikało z tego, że była Pani najstarszym z rodzeństwa, tak? Czy myśli Pani, że wpływ na to miało to też, że Pani jest kobietą? Bo jeżeli na przykład...

R: Trudno mi to w tej chwili określić, ale niemniej jeszcze żyła mama... jak żyła mama, jak żyła babcia, to... No ja jestem starej daty, w związku z tym tak się uważało, że kobieta odpowiada za dom. Mężczyzna ma zapewnić pieniądze do domu. Mama nigdy nie pracowała, bo ojciec to uważał za ogromny dyshonor, że kobieta miała iść do pracy. To w ogóle było nie do pomyślenia. No i tak to było. A poza tym sytuacja zmusiła do tego, że ja musiałam to robić. Nikt inny tego nie mógł zrobić. One były ode mnie młodsze. Tata sobie poszedł do kuchni, nalał sobie herbatę do szklanki, ale przecież w zębach szklanki nie przeniósł do pokoju. Jak miał rękę... tu kula, tu laskę, no to jak. I tak dobrze, że zarabiał. Ja z tego sportu też w końcu jakieś pieniądze były, to wystarczyło. Śniadania miałam w klubie, potem... No te pieniądze to były śmieszne. To nie ma porównania z tymi, jak za mistrzostwo polski dostałam piękny prezent, bo dostałam sweter. Tak, po prostu dostałam sweter. Czerwony, wełniany sweter, który gryzł jak cholera, ale był piękny, czerwony. Co było wielką nagrodą.

I: A jak to potem było w takim razie u Pani w domu?

R: A w moim domu...

I: Bo to na pewno to, jak została Pani wychowana...

R: Rzutowało potem na dom. Mój dom z moim mężem był...to był bardzo dobry dom. Bardzo dobry dom. Domem ja się zajmowałam. Dom istniał... dom był stworzony przeze mnie. Ale dom był tworzony przeze mnie dla niego. On był głową domu... nie, to też źle powiedziane. Wszystko było robione, żeby jemu było dobrze i żeby on był zadowolony. On mi starał się we wszystkim pomagać, ale no nie zawsze mu to wszystko wychodziło. Czasem ta jego nietechniczność była męcząca. Niemniej nie zrobiłam nigdy nic takiego - tak uważałam, że tak trzeba - z czego on mógłby być niezadowolony. W domu nie zamykały się drzwi. Ponieważ mój mąż... zawsze mówili o nim, że to jest instytucja, nie człowiek, O wielkiej wiedzy, o wielkim społecznikowskim takim zacięciu. Z mnóstwem przyjaciół na całym świecie. Jednego dnia nakrywałam 17 razy do stołu, tyle razy byli goście. Ciągle byli. Ja miałam tego potąd. A w tej chwili to jest trupiarnia, bo rzadko kto przychodzi, bardzo rzadko. Po jego śmierci jakoś ten dom przestał istnieć. To znaczy on był i dlatego był dom. I ten dom ja tworzyłam. Od początku do końca. W domu było wszystko. On potrafił o 11.00-12.00 w nocy zaprosić ludzi. Name respondent, wiesz, tutaj koledzy siedzimy w bibliotece jeszcze opracowujemy coś, jesteśmy głodni, zrób nam jakąś kolację. A ilu was jest? Sześciu. I przychodzili o 12.00 w nocy i ja dla sześciu szykowałam gorące jedzenie, bo ja miałam zawsze wszystko zrobione. Moim życiem kieruje lenistwo w pierwszym rzędzie. Cokolwiek robię, ale tego nie nauczył mnie ojciec. Był też bardzo pięknym człowiekiem. Cokolwiek zrobisz, to... Nie, inaczej. Jeżeli coś można poprawić, to jest źle zrobione. Ale wiesz, to jest cokolwiek. Jeżeli można, nie wiem, doszorować ten brzeżek, to jest brudna filiżanka. Jeżeli coś jest przyszyte, ale gdzieś tam jedna niteczka puszcza, to jest źle zrobione. Ojciec był jubilerem. Ale i ja się tego nauczyłam i nauczyłam się, że tak jestem, nie wiem skąd mi się to wzięło, ani jedna siostra, ani druga siostra, o ojcu trudno mi powiedzieć, o mamie jeszcze trudniej... Mama była bardzo pogodna, to jedno na pewno. Ale ja byłam tatusiową córką. Mama była, no bo jak to dom bez mamy, no musiał być, ale ojciec był najważniejszy. Wszystko cokolwiek się robi to tak pomyśleć, żeby więcej do tego nie wracać i jeżeli można, to tak zrobić, żeby drugi raz tego nie robić. To są głupie rzeczy, ale ugotuję zupę jakąś wielką, bo to przecież czy ja gotuję tyle, czy ja gotuję tyle, to jest tyle samo czasu i tyle samo pracy. To zawsze zrobię więcej, ale resztę zamykam w słoiku. U mnie strych jest zawsze pełniuteńki. No bo jak piekę jakąś pieczeń, no to wiadomo, że nie piekę kilograma, bo to mi się nie opłaca. To szkoda czasu. Tym bardziej, że miałam ciągle tą pracę, miałam... jeszcze potem przecież pracowałam w ogóle. Cały czas pracowałam.

I: Czyli łączyła Pani zawsze prowadzenie domu z...

R: Zawsze i zawsze pracowałam. Zawsze pracowałam i pracowałam bardzo dużo. A ponieważ mój mąż był... no w końcu profesor uniwersytetu, więc tak bardo mądry, ale co z tego, pieniądze rozdawał. Nie miał pojęcia o wartości pieniądza. U nas w domu nigdy nie było moje pieniądze, twoje pieniądze; były, zabrakło mi, to zabrakło. To ja dbałam o to, żeby one były. Ja dbałam o to, żeby były. A ponieważ Bozia mnie pokarała, to jest kara boska, ja wszystko zrobię. Ja zrobię nawet to, o czym nie wiem, że ja mogę to zrobić. Naprawdę.

I: Ale rozumiem, że jeśli organizacja domu wasza tak wyglądała i wnioskując z tego, jak Pani o tym mówi, to Pani to robiła z przyjemnością.

R: Zawsze, zawsze.

I: Więc to nie było jakieś obciążenie?

R: Nie i dla mnie do tej pory nie ma żadnego obciążenia żadną pracą. I to ta moja przyjaciółka name friend i mama śmieją się ze mnie, że ja zawsze... ja muszę coś robić. Ja nie umiem nic nie robić. Robię dobrze, robię dokładnie i... ale nie robię dla siebie. Każdy jest jakiś taki inny...